Een eeuw geleden overleed een kunstenaar die mij al jaren ontroert en inspireert, en waarover ik nu een boek publiceer: Jacob Israël de Haan.

1 juni start zijn herdenkingsmaand. Op verzoek van de organisatoren maakte ik een kunstcahier. Met tekeningen, collages, muziek, gedichten en essays brengen we de veelkantige Jacob opnieuw tot zingen. 

Mede-auteur Mattias Duyves schrijft over hem als Nederlands eerste radicale homo-activist. Mijn man, componist Ron Mesland zette gedichten van Jacob op muziek die je via QR kunt beluisteren.

Bekijk het cahier, of reserveer nu je exemplaar

In 1904 verscheen van Jacobs hand 'Pijpelijntjes', de eerste Nederlandse homoroman. Hij was 23 en ontwikkelde zich van geboren outsider tot moedig activist – tot hij twintig jaar later in Jeruzalem werd vermoord. 

Op het homomonument staat zijn beroemde dichtregel 'Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen'. Als kunstenaar verbond Jacob zijn seksualiteit met een groot gevoel voor rechtvaardigheid, schoonheid en urgentie. Zijn mateloos verlangen liet hem over culturen, klassen en landsgrenzen reiken. Dat maakt hem in 2024 actueler dan ooit. Het cahier is afgelopen dagen prachtig gedrukt door Drukkerij Raddraaier in De Pijp: 300 meter van waar Jacobs homoroman zich afspeelt!

KUNSTCAHIER TER GELEGENHEID VAN DE 100-STE STERFDAG VAN DE HAAN.

De homo-­erotische gedichten van De Haan staan centraal in deze uitgave bij zijn 100-ste sterfdag. Kunstenaar Mark ­Schalken verbeeldt 12 kwatrijnen en schrijft over de actualiteit van Jacob’s activisme. Mattias Duyves introduceert De Haan als eerste radicale homo-­activist van Nederland. Aan de gedichten en collages zijn QR-codes toegevoegd waardoor je de muziek en zang kunt horen die Ron Mesland erbij componeerde.

Jacob Israel de Haan: arm en joods opgegroeid in Zaandam. Vertrokken naar Amsterdam waar hij socialist werd en in 1904 zijn eerste gerucht­makende homo-roman situeerde. Teruggekeerd tot het mystieke jodendom uit zijn jeugd. Naar Palestina als journalist, waar hij het Arabische leven ontdekte en machtsmisbruik aan de kaak stelde. In 1924 vermoord. Van geboren outsider ontwikkelde Jacob Israël de Haan zich tot moedig idealist. Zijn mateloze verlangens lieten hem over grenzen, klassen en culturen reiken en maken hem blijvend relevant.

Verslag van de boekpresentatie

'De tedere activist', Mark Schalken, mmv Mattias Duyves en Ron Mesland.

Uitgever: Uitgeverij de Buitenkant | Prijs: € 12,50

The cahier ’De tedere activist’ ('The tender activist') commemorates Jacob Israël de Haan (1881-1924): Jewish and gay writer and activist. Poor and Jewish, raised in Zaandam, he left for Amsterdam, where he became a socialist and set his contro­versial gay novel Pijpelijntjes in 1904.

In 1919 he moved to Palestine, where as a journalist he exposed abuse of power and sang about Jewish and Arab life in his poems. He was murdered in 1924. On the 100th anniversary of Jacob’s death, Mark Schalken created this art cahier with illustrations, typography and an essay on the topicality of Jacob’s commitment. At the heart of the cahier are twelve quatrains, set to music and translated by Ron Mesland. Author Mattias Duyves introduces Jacob as the Netherlands’ first radical gay activist. Jacob Israël de Haan developed from a born outsider into a courageous idealist. His infinite desires allowed him to reach across borders, classes and cultures and make him enduringly relevant. We hope through this publication that Jacob will touch you, as he has touched us and continues to inspire us.

Mark, Ron & Mattias — May 2024