JACOB ISRAËL DE HAAN
MATELOZE VERLANGENS
Schrijver, Jood, socialist, homo, activist... leidde vele levens, vond één abrupt eind.
1881, straatarm geboren in Smilde in Drenthe. 1890, arm en schools opgegroeid in joods Zaandam. 1900, neergestreken in bruisend Amsterdam, de vrijheid wenkt. De schok van het nieuwe schudt hem wakker. Jonge socialist, onderwijzer, romanschrijver, dichter. 1904, Nederlands eerste openlijke homo-auteur. Zijn geruchtmakende debuutroman Pijpelijntjes verschijnt, over zijn homoleven in de Pijp, geen blad voor de mond. 1908, zijn roman Pathologieën zoekt de grenzen nog verder op.
Dan, 1912, bewustwording van eigen jodendom en opkomend zionisme. 1919, emigratie naar Palestina als dichter, journalist en zionist tussen Arabieren, Palestijnen en Joden. Stuit na aankomst op Britse kolonisatie, zionistisch machtsmisbruik, bezetting, spreekt zich uit. Jeruzalem 30 juni 1924, door zionistische tegenstanders doodgeschoten.
Geboren en getogen buitenstaander, gefnuikt talent, moedig idealist die zichzelf, zijn tijd, zijn taal, zijn leven opnieuw bleef uitvinden. ‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’ in een tijd die voor zulke vriendschap nog zo’n mateloze haat had. Zijn mateloze verlangens voerden hem over grenzen, klassen en culturen en maken hem blijvend relevant.